همانطور که می‌دانید، آخرین رسم از آداب عروسی ایرانی، جشن حنابندان است. حنابندان جشنی است که در واقع مراسم خداحافظی عروس بوده و در آخرین شب اقامت عروس به طور رسمی در خانه پدری برگزار می‌گردد. در روزگاران نه چندان دور در شب حنابندان زنان شرکت‌کننده، دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می‌شد رنگ می‌کردند که این آیین همچنان در روستاها و شهرهای کوچک ایران پا برجاست. با آکسان پلاس همراه باشید.
ایرانیان باستان باور داشتند که حنا از جنت است و اثری از بهشت و نشانه ای از شادی، مهر و نیکبختی دارد.
مراسمی بعد از مراسم نامزدی و پیش از برگزاری جشن ازدواج، برگزار می‌شود که از آن تحت عنوان حنابندان یاد می‌شود که این رسم همچون دیگر رسوم طی گذشت زمان کمرنگ شده، یا با تغییراتی ادامه دارد و یا به دلیل هزینه‌های گزاف از برگزاری آن صرف نظر می‌کنند. رسم حنابندان هنوز در بیشتر روستاها و بخصوص شهرهای جنوبی کشور جزء لاینفک مراسم عروسی است.
جالب است بدانید حنابندان در هریک از شهرهای کشور به شکلی خاص برگزار می‌شود، ولی در اصل حنابندان آماده کردن حنا «خیساندن آن» و آغشته کردن دست و پای عروس و گاهی داماد با آن حناست. در گذشته معمولا حنا در منزل داماد تهیه می‌شد و داماد به همراه خانواده خود حنا را به همراه ساز و دهل به منزل عروس می‌بردند و با اجازه بزرگ‌ترها کار حنابندان را شروع می‌کردند. خواهر عروس دستان عروس را و برادر داماد دستان داماد را حنا می‌بستند. در برخی مناطق پس از شروع حنابندان عروس دست راست خود را در حالی که شالی به رنگ قرمز روی سر خود انداخته است، بالای سرش می‌گرفت و مهمانان «خصوصا اقوام داماد» هدایایی مانند سکه‌های طلا و نقره در کف دست عروس قرار می‌دادند.
در حال حاضر حنا را پس از خیساندن و آماده کردن به شکل طرح‌های زیبا درمی‌آورند و آن را تزئین می‌کنند و بنا به رسوم اقوام مختلف آن را برای خانواده عروس یا داماد تهیه می‌کنند. گاهی هم خانواده عروس و داماد هر کدام جداگانه برای اقوام خود حنا را آماده می‌کنند و رقابتی برای این که کدام فامیل به شکل زیباتری این کار را انجام می‌دهند، وجود دارد.
مراسم حنابندان به طور معمول بعد از شام برگزار می‌شود، ولی گاهی هم بعضی از خانوادهرها علاقه‌مند هستند از مهمانان با شام پذیرایی کنند که البته هزینه پذیرایی با پدر عروس است، ولی هزینه لباس یا آرایشگاه عروس بر عهده داماد می‌باشد. در برخی مناطق برگزاری مراسم حنابندان نه تنها هزینه‌ای برای عروس و داماد ندارد، بلکه اقوام و دوستان با هدایای مالی خود کمک شایانی برای برگزاری مراسم ازدواج به آنها می‌کنند. پس از بستن حنا به دست و پای عروس و داماد، مهمانان هدایای خود را پیشکش می‌کنند. گاهی در مناطقی مانند «چهاردانگه»، آشنایان داماد هدایای خود را به ایشان می‌دهند تا صرف هزینه‌های ازدواج کند و اقوام عروس این هدایا را به ایشان می‌دهند تا کمکی برای تهیه جهیزیه به پدرعروس باشد، ولی در اکثر مواقع هنگام چرخاندن ظرف حنا به دور مجلس، مدعوین پس از برداشتن مقداری از حنا هدایای خود را در کنار ظرف حنا قرار می‌دهند. پس از آن که دست و پای عروس به حنا آغشته شد، بقیه حنای آماده در بین مهمانان توزیع می‌شود و آنان نیز کف دست و ناخن خود را با حنا رنگین می‌کنند. در مناطقی مانند «سیستان»، حنابندان بیش از یک روز برگزار می‌شود. در شب اول حنابندان که در اصطلاح محلی به آن «سرشویی» گفته می‌شود، مقدار زیادی حنا خیسانده و آماده می‌شود و برای اطلاع اقوام و همسایگان مقداری از آن به در خانه آنها برده و توزیع می‌شود. افراد در خانه داماد جمع می‌شوند و سینی حنا را روی سر یکی از افراد قرار می‌دهند و به سوی خانه عروس حرکت می‌کنند و با زدن کف و شادی ابیات زیر را می‌خوانند:
«امشب حنا می بنده
به دست و پا می بنده
اگر حنا نباشه آب طلا می بنده
حنا حنا می بنده به دست و پا می بنده
حنای زابل جانه فامیل شاه (داماد) می بنده
حنا حنایه، حنا چه خوش نمایه
دست عروس نبندین، تا مادرش بیایه.»
طبق یک سنت قدیمی بعد از خواندن شعر، در خانه عروس را می‌بندند و اقوام عروس پشت در می‌ایستند و ابیاتی را در دو طرف در هر دو خانواده می‌خوانند که سمبلیک است و بیانگر نزاعی ظاهری بین داماد و مادر زن است که نمی خواهد دخترش را از خود دور کند و به خانه شوهر بفرستد:
«اقوام داماد: در واکنه در واکنه حنا میاره ور شما
اقوام عروس: حنای شما مال شما ما زن نداریم ور شما
اقوام داماد: در واکنه در واکنه ساعت می آره ور شما
اقوام عروس: ساعت شما مال شما ما زن نداریم ور شما
اقوام داماد: در واکنه در واکنه دستمال میاره ور شما
اقوام عروس: دستمال شما مال شما ما زن نداریم ور شما»
وقتی که به قسمت «در واکنه در واکنه داماد میاره ور شما» می‌رسند، به احترام نام «داماد» در را باز می‌کنند و اقوام داماد با حالت هجوم و تصرف خانه عروس که حالت سمبلیک و شادی آفرین دارد، وارد خانه عروس می‌شوند.
سایر مطالب مرتبط با فرهنگ ایران و فرهنگ ملل را در سایت آکسان پلاس مطالعه کنید.
