رقص لری و دانستنی‌های آن

همانطور که می‌دانید، رقص‌های مردم لرستان مانند موسیقی، ریشه در کار و زندگی آنان دارد. هم آهنگ بودن ضرب آهنگ‌های موسیقی با حرکات موزون پاها و بدن رقصندگان، تند و کند شدن سرعت رقص‌ها و جهش و سکون در حرکات، همه و همه گویای آن است که رقص‌ها نشانگر روح ایستادگی، هیجان و شادمانی است. این جنب و جوش و هیجان، به تخلیه فشارهای روحی کمک کرده و به این ترتیب ذهن و جسم آزاد و رها شده و شادمانی، سرور، امید و پندار نیک از ژرفای وجود انسان می‌جوشد و برجان او جاری می‌گردد. با آکسان پلاس همراه باشید.

دانستنی‌های رقص‌های لری

رقص لری معمولا به همراه سرنا و دهل در محوطه‌هائی باز اجرا می‌شوند. البته در محیط‌های سربسته و کوچک مناطق شهری، استفاده از سازهای کمانچه و تمبک مناسب‌تر است. در زندگی ایلات و عشایر زنان و مردان دوش به دوش یکدیگر کار کرده و زندگی را پیش می‌برند، در هنگام رقص هم، به طور جمعی می‌رقصند، رقصندگان پنجه در پنجه و بازو به بازو و سرشار از شادمانی و سرور به استواری کوه‌ها و با ایمانی به سترگی دار بلوط ، رقصی پر هیجان را نمایش می‌گذارند.

رقص لری بیشتر در عروسی‌ها ، جشن و میهمانی‌ها اجرا می‌شود.

به طور کلی، رقص دسته جمعی را در لرستان چوپی یا بازی می‌گویند، نفر اول صف رقصندگان را سرچوپی یا چوپی کش می‌نامند. تمام رقصندگان بایستی ریتم و حرکات بدن، پاها و دستان خود را با او هماهنگ کنند. سرچوپی با یک یا دو دستمال رنگین، حرکات نمایشی تهییج کننده‌ای را انجام می‌دهد و بقیه رقصندگان دستان یکدیگر را گرفته و با حرکات موزون پاها، سر و بدن، رقص را پی می‌گیرند. نفر آخر صف رقصندگان با تکان دادن دستمال حرکات نمایشی رقص را زیباتر می‌کند.

به لحاظ رعایت احترام دیگر رقصندگان یا از سرخستگی و احیانا عدم مهارت کافی، سرچوپی جای خود را با دیگر رقصندگان عوض می‌کند. تماشاچیان برای هواداری و احترام به دوستان و خویشاوندان و یا کسانی که زیبا می‌رقصند، پول شاباش می‌کنند و زنان و مردان با کِل و هلهله، هیجان شاباش را بیشتر می‌کنند.

به طور کلی، همه رقص‌های لری از مجموعه ترانه‌هائی تشکیل می‌شوند که تک خوان ابیات مختلف را می‌خواند و بقیه رقصندگان ترجیع‌وار یک بیت را تکرار می‌کنند. این ملودی‌ها با تغییرات «واریاسیون‌های» گوناگون به یکدیگر وصل می‌شوند و یک قطعه رقص، با زمان آزاد را به وجود می‌آورند.

رقص‌های لری اکثرا با یک گروه رقصنده ثابت شروع می‌شوند که این گروه یک دوره رقص را از سنگین، نیمه تند و در نهایت به تند ختم می‌کنند. البته در اجرای سنتی یک دوره رقص، از سنگین آغاز و پس از طی مراحل نیمه تند و تند، مجددا با اجرای سنگین پایان می‌پذیرد.

نوازندگان سرنا یا کمانچه با دنبال نمودن حرکات رقصندگان، سعی در به وجد آوردن آنان می‌نمایند و هرموقع حس کردند ملودی‌ها و حرکات در یک رقص به قدر کافی انجام گرفته است، قبل از این که کسل کننده شود، بدون قطع آهنگ، نوع رقص را تغییر می‌دهند. تغییر رقص‌ها گاهی هم توسط سرچوپی، دیگر رقصندگان و حتی تماشاچیان از نوازندگان خواسته می‌شود.

هرچند ملودی‌های اصلی رقص‌ها در نزد نوازندگان مختلف یکسان است، ولی نوازنده معروف و معتبر، شگردهای خاص خود را دارد که او را از دیگران متمایز می‌کند. برای مثال: رقص دوپای «علیرضا حسین خانی» با رقص دوپای «پیر ولی» و همین طور «شامیرزا مرادی» متفاوت است و این یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز موسیقی محلی می‌باشد.

سایر مطالب مرتبط با فرهنگ ایران و فرهنگ ملل را در سایت آکسان پلاس مطالعه کنید.