زندگی هماهنگ و پیچیده مورچه‌ها

با وجود اینکه مورچه‌ها یکی از ریزترین موجودات زنده هستند ولی یکی از جالب‌ترین گونه‌های جانوری نیز به شمار می‌آیند که زندگی اجتماعی بسیار پیچیده‌ای دارند. ملکه گونه‌ای از مورچه‌ها حتی زمانی متوجه می‌شود یکی از ملکه‌های رقیبش در کلونی درگذشته است، با احترام و احتیاط کامل برخورد می‌کند، به این شکل که ابتدا جنازه او را تکه تکه کرده و سپس با تمام احترام آن را به خاک می‌سپارد. مورچه‌های ملکه معمولاً عمرهای طولانی دارند. با آکسان پلاس همراه باشید.

گاهی اوقات دو یا چند ملکه به دلیل نداشتن قلمرو و فضای کافی، با هم متحد شده و یک کلونی بزرگ را به وجود می‌آورند و بدین ترتیب مورچه های کارگر و سکونتگاه‌هایشان را نیز با یکدیگر تقسیم خواهند کرد، بدون این که هماهنگی و هارمونی کل مجموعه دچار کوچکترین مشکلی شود. اما این همکاری ممکن است به یک فاجعه‌ی خطرناک منتهی شود. در صورتی که یکی از این ملکه‌ها دچار عفونت شده و بمیرد احتمال این که مورچه ملکه دیگر نیز دچار همان بیماری عفونی شده و بمیرد زیاد خواهد بود. بنابراین مورچه ها سعی می کنند در سریع‌ترین زمان ممکن از دست جنازه عفونی ملکه مرده خلاص شوند.

در صورتی که ملکه‌ها مورچه‌های کارگر کافی داشته باشند، برخی از آن ها جنازه ملکه مرده را از محل زندگی و تخم‌گذاری ملکه‌ها بیرون برده و به قبرستانی خارج از کلونی منتقل خواهند کرد. اگر ملکه مورچه کارگر کافی نداشته باشد، مجبور می‌شود که خود،بدون کمک مورچه‌های کارگر از دست جنازه ملکه‌ی شریک خلاص شود. بدین منظور وی خیلی کاربردی عمل می‌کند و با آرواره‌هایش بدن ملکه مرده را تکه تکه کرده و هر تکه را زیر خاک دفن خواهد کرد.

برای مشخص کردن میزان خطرناک بودن این روش تدفین در زمینه ی سرایت بیماری ملکه مرده به دیگر مورچه های حاضر در کلونی، محققان مرکز علم و فناوری اتریش تحقیقاتی را انجام داده‌اند. بدین منظور آن‌ها جفت‌های زیادی از مورچه‌های ملکه را کنار هم قرار داده و سپس مایعی حاوی نوعی قارچ مرگبار را به بدن نیمی از آن‌ها اسپری کردند و در میان گروه دیگر مقداری از این مایع خاص که عامل بیماری زایی در آن وجود نداشت تنها به یکی از مورچه های ملکه پاشیده شد. هر گاه یکی از ملکه هایی که به بدن او مقداری مایع حاوی قارچ مرگبار اسپری شده بود می‌مرد، ملکه سالم گاهی اوقات بدن او را تکه تکه کرده و آن را به گوشه‌ای می‌کشاند تا آن را دفن نماید. حتی در مواردی که یک ملکه‌ی اسپری شده با مایع بی‌خطر در لانه حضور داشت نیز ملکه‌های دیگر ملکه‌های مرده را زیر خاک دفن می‌کردند. ملکه‌هایی که از انجام این کار خودداری می کردند معمولاً بعد از مدت کوتاهی دچار عفونت‌های قارچی شده و از بین می‌رفتند. این تحقیق می‌تواند دفن کردن جنازه توسط انسان را توجیه نماید.

محققان دریافته‌اند این روش برخورد با جنازه مردگان از زندگی اجتماعی و ترس از بیماری نشات گرفته که در انسان‌ها و مورچه‌ها کاملاً مشابه است. دیگر حشرات اجتماعی مانند رنبورهای عسل نیز روش مشابهی در برخود با مردگان خود دارند و با استخدام زنبورهایی که نقش مامور کفن و دفن را دارند، جنازه این مردگان را از کندو به بیرون از آن منتقل می‌کنند. موریانه‌ها نیز جنازه مردگان خود را در دیواره لانه‌های خود به کار می‌برند که عمل بسیار هوشمندانه‌ای به نظر می‌رسد. دلایل متفاوتی برای چنین رفتاری در میان مورچه‌ها متصور است که از آن جمله می‌توان به این نکته اشاره کرد که دفن کردن جنازه‌ای که تکه تکه شده بسیار آسان‌تر است و از بین بردن جنازه‌ی بیمار می‌تواند از شیوع عامل بیماری‌زای قارچی جلوگیری کند.

سایر مطالب جالب انگیز را در سایت آکسان پلاس مطالبعه کنید.